In drie internet artikelen reflecteert psycholoog Ronald Geelen op wat er is gebeurd rondom sterven en rouwen tijdens de coronapandemie.
In ‘Klappen voor onze zorghelden’ gaat hij in op de beperkte houdbaarheid van de waardering voor de zorg. ‘Zo spraken we in het voorjaar van 2020 nog van onze helden in de zorg en volgde letterlijk het publieke applaus. Bij de tweede en volgende golf ebde die waardering weg. Beperkte houdbaarheid was er ook voor quarantaine regels, de bezoekmogelijkheden voor verwanten, het in acht nemen van leefregels en grenzen bij het afscheid nemen, reactie vanuit de eigen pijn en het gemis om persoonlijk afscheid te kunnen nemen.’
In het tweede artikel ‘De les van corona’ bespreekt Geelen aan de hand van het Mattheus effect (mensen met meer mogelijkheden krijgen meer kansen krijgen en nemen die ook) en benadrukt dat ‘de werkelijkheid soms simpelweg onevenwichtig en onrechtvaardig is. In tijden van corona, druk op de zorg voor de meest kwetsbaren en hun verwanten komen onevenredigheden in waardering, zowel in beleving als randvoorwaarden, scherp aan het licht. Relevant is dat we ons daarbij vaak geen vragen stellen, dit als een vanzelfsprekend gegeven ervaren. Het bewust raken van die ongerijmdheden is stap één. Daarna kunnen we ons inspannen er wat aan te doen en ervoor te compenseren. Op de werkvloer, in de organisatie, bij de zorgverzekeraar, in de politiek; ieder heeft daarin een eigen plicht. Wanneer beginnen we?’.
In ’Corona en rouw’ bespreekt Geelen wat de corona beperkingen betekenden voor de praktijk rondom het sterven en rouw. ‘Een belangrijke rode draad is het gemis van het niet lijfelijk bij je naaste kunnen zijn in de laatste dagen. Extra belastend blijkt de wetenschap dat je naaste in eenzaamheid is overleden, vanwege het niet mogelijk zijn van bezoek. Of vanwege het zelf niet op bezoek durven gaan, uit angst om besmet te raken.’ En dan is het ‘Complicerend voor de rouw is de steeds terugkomende gedachte dat je je naaste in wellicht de moeilijkste levensfase in de steek hebt gelaten. Dat je het laatste niet meer hebt kunnen zeggen.’
Uden is een van de gemeentes in Brabant die hard getroffen is door het coronavirus. Om die mensen te herdenken en een plek te hebben om over de effecten van het virus te kunnen praten, is er een speciale boom geplant, de Hartjesboom. Volgens mede-initiatiefnemer en uitvaartbegeleider Paul van Weert moet het 'een plek worden om samen te komen en te praten over wat er gebeurd is'. De Hartjesboom geeft...
Bekijk
Corona raakt ons op veel verschillende manieren. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop we nu afscheid nemen. Maar ook voor onze manier van rouwen. Leoniek van der Maarel is als psychologe gespecialiseerd in rouwverwerking. Ze vertelt wat de impact van de beperkende maatregelen kan hebben op het rouwen. Lees hier het artikel
Bekijk
Drie indrukwekkende door CNN opgetekende verhalen over het verliezen van een geliefde aan corona, waarbij nabestaanden moeten copen met een plotselinge dood van hun naaste, het mogelijk zelf ziek zijn en het niet goed afscheid kunnen nemen. Lees hier
Bekijk
'Wie troost mij' kan troost bieden wanneer je in deze tijd niet goed weet hoe je om moet gaan met je emoties rondom rouw. De website biedt ook een ontmoetingsplek voor nabestaanden. Bekijk hier de website
Bekijk
Afscheid nemen van een stervende en rouwen is gecompliceerd geworden. Hoe vind je je weg tussen corona-protocollen en menselijke behoeftes? Hoe kunnen we mensen met een kwetsbare gezondheid beschermen tegen het coronavirus? Behalve ziekenhuizen maken vooral instellingen als verpleeghuizen zich daarover druk. En terecht. Maar schieten we niet door in de protocollen? En bevordert het quarantainebeleid de gezondheid wel in alle facetten? Stress, verdriet en eenzaamheid maken immers ook ziek....
Bekijk
Interessant document van het Fonds Slachtofferhulp met antwoorden op veel gestelde vragen over afscheid nemen in tijden van corona. download hier
Bekijk
De nieuwe EO gesprekskaartjes kunnen je helpen om samen het gesprek aan te gaan over verlies, en herinneringen en gevoelens een plaats te geven. Juist in tijdens (en na) corona. De makers hopen dat de kaartjes bijdragen aan mooie gesprekken met mensen om ons heen die ons dierbaar zijn. Ook over onderwerpen die soms lastig zijn. ‘Want juist die kleine gebaren: een glimlach, een vraag, een helpende hand, zorgen ervoor...
Bekijk
Rouwen is een werkwoord. Bekijk hier de tips over rouwen voor zorgverleners, gemaakt door 'Help de Helden'. Flyer met tips
BekijkRouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.
