Rouwmaaltijd als troostritueel

Iedereen kent natuurlijk het plakje gele cake na afloop van veel begrafenissen. Toch is er een lange en uitgebreide traditie van eten rond het afscheid. Troosteten en -drinken kunnen soms het leed verzachten en dat hoeft niet te bijten met de corona richtlijnen.

Toch is niet de cake, maar de krakeling eigenlijk de meest bekende begrafeniskoek. We kennen deze koek nog steeds als gewoon koekje of als zoutje. De krakeling heeft de vorm van een acht, als symbool van oneindigheid, het eeuwig leven. Soms wordt de krakeling bestrooid met zoetigheid, maar ook wel eens juist met zout. Dat zout staat dan voor tranen en het bittere van de aarde.

in zijn algemeenheid speelt voedsel een belangrijke rol bij overlijden en rouwen. In de oudheid gaf men mondvoorraad mee aan de overledene voor onderweg. Soms werd dit, al dan niet symbolisch, bijgezet, maar het kwam in ons land ook voor dat deze brood- en koekoffers na de plechtigheid werden uitgedeeld aan de armen. Verhoeven beschrijft een voorbeeld van een vrouw die in 1938 in haar testament liet opnemen dat 250 gezinnen een krentenbrood van 3 pond kregen en grote gezinnen daarbij een extra wittebrood.

Bron: Carolina Verhoeven, Eetcultuur bij begrafenissen, Terebinth, 2021-2, 16-17.

Kent u zelf andere tradities of symbolen rond eten en de dood, meldt ze dan aub op bakjetroost@culinairerfgoedcentrum.com. Zij zijn van plan een boek hierover te schrijven.

Meer tips van kees

Tips van Kees Ga vast kijken op het kerkhof, dat helpt

Historicus Kees Heitink: ‘Ga vast kijken op het kerkhof. Ook in deze Corona tijd mag dat gewoon. Dat helpt!’   Als de plek van begraven bekend is kunt U die van te voren bekijken. Dat kan, met in achtneming van de RIVM beperkingen en dus de 1,5 meter, ieder moment van de dag.   Hier tijd voor nemen geeft u, ondanks alle dingen die niet mogen, het gevoel van regie en betrokkenheid....

Bekijk
Tips van Kees Dicht het graf wat later

Historicus Kees Heitink: ‘Dicht het graf wat later, dat kan in deze Corona tijd helpen het begraven af te maken’.   Bespreek met uw uitvaartleider of U handmatig met twee aangewezen familieleden het graf mag (helpen) dichten, bijvoorbeeld een uur na de begraving. Dit kan prima, met omzeiling van de beperkingen. Die twee personen vertegenwoordigen dan de familie.   Dit maakt het begraven ‘af’ en kan helpen bij het gevoel dat U...

Bekijk
Tips van Kees Hoeveel en welke bloemen?

Het bezoeken van de laatste rustplaats kan helpen bij het rouwen. Veel nabestaanden onderhouden die plek goed en komen er regelmatig. Met name bij bijzondere momenten in hun leven. Prettig is dat je zo niet in de problemen komt met de corona regels. Zo’n graf wordt dan soms ook extra versierd, bijvoorbeeld met verse chrysanten. Chrysanten staan traditioneel symbool voor de dood en worden met name rond de periode van...

Bekijk
Tips van Kees Blijf zo lang mogelijk dichtbij

Historicus Kees Heitink: ‘In deze Coronatijd is het vaak niet goed mogelijk dichtbij de stervende te zijn. Blijf na het sterven zo lang mogelijk dichtbij, bijvoorbeeld door zelf de bloemen op het dichte graf te leggen.’   De bloemen, kransen of herinneringen die bij de begrafenis al aanwezig waren, worden meestal op het graf gelegd door de doodgraver die de begraving afsluit. Dit kunt u, samen met familieleden, ook zelf doen....

Bekijk
Tips van Kees Inspiratie vanuit Syrisch-orthodoxe traditie

Verschillende religies en culturen hebben hun eigen uitvaarttradities en -gewoontes. Daar valt veel moois van te leren, over na te denken en wellicht in tijden van corona te gaan benutten. De begraafplaats bij het Syrisch-orthodoxe klooster in Glane in Limburg is daarvan een mooi voorbeeld. Enerzijds wordt vastgehouden aan oude tradities, zoals het begraven met het gezicht naar het oosten, als symbool van het geloof in de opstanding. Opvallend zichtbaar...

Bekijk
Tips van Kees Maak een rouwbord voor thuis

Een persoonlijk grafmonument helpt bij rouwverwerking. Zeker als u zelf door Corona in beperking bent en naar nabijheid verlangt. Dat monument kan ook bij U thuis zijn. Bijvoorbeeld door een rouwbord. Rouwborden, vaak een houten paneel met namen, symboliek en prachtige familiewapens zijn soms nog in oude kerken te vinden. Op deze manier wordt de overledene niet vergeten. U kunt een rouwbord voor uw dierbare(n) laten maken. Er is ongetwijfeld...

Bekijk
Tips van Kees Gedenk je gedenkdagen

Zo maar, soms zonder dat je het verwacht, wordt je opeens weer herinnerd aan een dierbare die is overleden. Je hoort een lied, je ruikt iets, je leest iets of je ziet op de kalender dat je graag de verjaardag had willen vieren van degene die is overleden. Feestdagen die geen feestdagen meer zijn, kunnen ineens zomaar over je heen vallen. Of, omdat je natuurlijk weet dat ze er aan...

Bekijk
Tips van Kees Een persoonlijke grafsteen, juist in corona tijd

Grafstenen die bedoeld zijn als permanente grafbedekking worden vaak besteld via de uitvaartondernemer. Hij/zij heeft hiervoor contacten, is op de hoogte van de eisen en regels van de betrokken gemeente (hoogte/ kosten) en neemt makkelijk initiatief in een wereld die een nabestaande eigenlijk niet kent. Het loont de moeite om juist hier goed na te denken en rond te kijken wat u wel of niet wilt. Heel bewust meegaan in...

Bekijk

Rouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.