Verschillende religies en culturen hebben hun eigen uitvaarttradities en -gewoontes. Daar valt veel moois van te leren, over na te denken en wellicht in tijden van corona te gaan benutten.
De begraafplaats bij het Syrisch-orthodoxe klooster in Glane in Limburg is daarvan een mooi voorbeeld. Enerzijds wordt vastgehouden aan oude tradities, zoals het begraven met het gezicht naar het oosten, als symbool van het geloof in de opstanding. Opvallend zichtbaar is dat de band en de sociale rol van de overledene zoveel mogelijk behouden blijft. Zo zijn de graven versierd bij kerst en Pasen. Dat drukt uit dat de doden deel blijven uitmaken van de samenleving. Levenden en doden blijven op die manier verbonden en dat kan helpen bij het rouwen.
Maar er zijn ook aanpassingen aan de meer geseculariseerde Nederlandse gewoontes. Iets dat in principe niet bespreekbaar is, is bijvoorbeeld crematie. Dat zou te weinig respectvol zijn en houdt ook verband met het geloof in de opstanding van het lichaam op de dag des oordeels. Toch zijn uitzonderingen soms mogelijk. Alissa Kivits beschrijft een voorbeeld van een vrouw die overleed terwijl haar familie verspreid was over verschillende landen. Niemand zou dus voor het graf kunnen zorgen. Daarom werd zij toch gecremeerd.
Bron en foto: Kivits, A. Door liefde verbonden: de Syrisch-orthodoxe begraafplaats in Glane, de Terebinth, 2021-2.
In de dagen voor de uitvaart kun je zelf een mooi grafmonument maken met bijvoorbeeld kinderen en kleinkinderen. Dat kan met behulp van een eenvoudige bekisting van bijvoorbeeld 70x70 cm waarin met nat cement of gips (liefst materiaal dat bestendig is tegen eventuele latere vorst en vrieskou) een vierkante ‘steen’ ontstaat (5-10 cm dik). Daarbinnen kan de handafdruk van kinderen/kleinkinderen worden gezet. Na harding wit schilderen en met speciale stift...
Bekijk
Op de Bennekomse begraafplaats was onlangs wel een heel bijzondere rouwstoet te zien: iedereen had een koptelefoon op. Monuta Hofrust kreeg het verzoek een uitvaart te verzorgen voor een familie waarvan enkele leden in de risicogroep voor Covid-19 vielen. Ieder risico op besmetting moest dus voorkomen worden. Ook wilden de nabestaanden graag de plechtigheid rond het graf houden. De beheerder gaf toestemming mits de 1,5 meter gerespecteerd zou worden. De...
Bekijk
Het bezoeken van de laatste rustplaats kan helpen bij het rouwen. Veel nabestaanden onderhouden die plek goed en komen er regelmatig. Met name bij bijzondere momenten in hun leven. Prettig is dat je zo niet in de problemen komt met de corona regels. Zo’n graf wordt dan soms ook extra versierd, bijvoorbeeld met verse chrysanten. Chrysanten staan traditioneel symbool voor de dood en worden met name rond de periode van...
Bekijk
Zo maar, soms zonder dat je het verwacht, wordt je opeens weer herinnerd aan een dierbare die is overleden. Je hoort een lied, je ruikt iets, je leest iets of je ziet op de kalender dat je graag de verjaardag had willen vieren van degene die is overleden. Feestdagen die geen feestdagen meer zijn, kunnen ineens zomaar over je heen vallen. Of, omdat je natuurlijk weet dat ze er aan...
Bekijk
Historicus Kees Heitink: ‘In deze Corona tijd ben je als familie voor je het weet de regie over de uitvaart kwijt. Het kan helend werken om proactief te zijn, bijvoorbeeld door zelf de plek van het graf te bepalen.’ Hoe doe je dat? Heitink geeft tips. Ook met Corona en alle beperkingen kunnen nabestaanden de regie in handen nemen bij het vaststellen van de plek van begraven op het moment...
Bekijk
Het neerleggen, neerzetten of ophangen van een graftrommel op of bij het graf is een 19 e eeuws gebruik. Het geeft de gelegenheid om persoonlijke herinneringen en aandenkens bij het graf te leggen. De graftrommel is weersbestendig en de inhoud kan naar wens gewijzigd worden. De graftrommel kan ook weer weg na verloop van tijd. Ouderwetse graftrommels zijn van metaal of zink. Ze worden met een glasplaat afgesloten. Oudtijds werden...
Bekijk
Net over de grens, in de evangelisch-katholieke Sint Nicolaas-Stadskerk in Aken (Duitsland), staat een indrukwekkende corona gedenkplek. Bezoekers kunnen hier (voorlopig tot eind juni 2022) de hele dag terecht, en kunnen – voor wie wil- een boodschap achterlaten en deze toevoegen aan een opgestelde installatie. De installatie is eenvoudig van materiaal en zeer ingetogen belicht en opgesteld. Bedenkster is kunstenares Vera Sous, zelf woonachtig en werkend in Aken. De titel...
Bekijk
Misschien is deze kerst de eerste zonder je tijdens corona verloren naaste. Voor het eerst zijn er pakjes onder de kerstboom zonder dat hij of zij er bij is. Wat is het dan een mooie gedachte om degene die je verloren bent hier toch bij te betrekken. Dat kan door voor de fysiek afwezige toch een pakje te kopen en mét naam er op onder de boom te leggen. Net...
BekijkRouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.
