De onderzoekers Tamara van Schaik , Marije Brouwer, Nico Knibbe, Hanneke Knibbe en Saskia Teunissen, allen verbonden aan het project Rouwen Tijdens Corona, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) publiceerden in OMEGA- Journal of Death and Dying van december 2022 het artikel ‘The Effect of the COVID-19 Pandemic on Grief Experiences of Bereaved Relatives: An Overview Review’.
Daaruit blijkt dat de COVID-19-pandemie de rouwervaringen van nabestaanden heeft verstoord en de gebruikelijke manieren om met verlies om te gaan heeft veranderd. Om te begrijpen hoe nabestaanden verdriet hebben ervaren tijdens COVID-19 is een review uitgevoerd. Een overzicht van empirische gegevens over dit onderwerp ontbrak en daarom werden PubMed- en CINAHL-databases doorzocht op empirische studies gepubliceerd van 1 januari 2020 tot en met 31 december 2021. Op basis daarvan zijn 28 artikelen geïncludeerd. Daarop is een thematische, exploratieve analyse uitgevoerd waar verschillende thema’s uit naar voren kwamen: veranderde emotionele reacties, veranderingen in verdriet, het effect van afwezigheid tijdens laatste momenten, een gebrek aan betrokkenheid bij de zorgproces, de impact op gemeenschappen en sociale ondersteuningssystemen en de verandering van uitvaarten.
Meer over deze studie is hier te vinden.
Afscheid nemen van een stervende en rouwen is gecompliceerd geworden. Hoe vind je je weg tussen corona-protocollen en menselijke behoeftes? Hoe kunnen we mensen met een kwetsbare gezondheid beschermen tegen het coronavirus? Behalve ziekenhuizen maken vooral instellingen als verpleeghuizen zich daarover druk. En terecht. Maar schieten we niet door in de protocollen? En bevordert het quarantainebeleid de gezondheid wel in alle facetten? Stress, verdriet en eenzaamheid maken immers ook ziek....
Bekijk
Hoogleraar palliatieve zorg Saskia Teunissen, èn lid van het projectteam Rouwen Tijdens Corona, nam op de avond van eerste Kerstdag 2021 deel aan een uitvoerig gesprek over sterfelijkheid en de dood. Ook cabaretier en filosoof Tim Fransen, rouwcoach Tim Overdiek en theatermaker Eloah Udenhout deden mee. Gemist? Dan is het de moeite waard om dit “Met het oog op morgen’ gesprek als podcast na te luisteren vanaf minuut 7.00. Saskia...
Bekijk
Voor uitvaartbegeleidster Saskia zijn uitvaartdiensten in de coronaperiode juist intenser en mooier geworden, vertelt Abdelkader Benali in OVT. ''Saskia werd verliefd op het ingetogen karakter van het nieuwe afscheid nemen.'' Luister hier naar de OVT Podcast , gemaakt door Abdelkader Benali en begrijp waarom een uitvaart tijdens corona zo intens en mooi kan zijn.
Bekijk
Hoe kun je op afstand toch samen zijn als je naasten door Corona niet op bezoek kunnen komen? In het ziekenhuis, het verpleeghuis, gehandicaptenzorg, hospice of in de thuiszorg? Daar helpt het boekje ‘Samenzijn op Afstand’ bij. Het is een online printbaar boekje dat cliënten en hun naasten informeert en inspireert. Het geeft praktische tips hoe je op afstand toch in contact kunt blijven en met elkaar kunt meeleven. Bekijk...
Bekijk
De Vlaamse klinisch psycholoog rouwspecialist Manu Keirse schreef een extra hoofdstuk bij het boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’ met handvatten voor wie mensen in rouw en verdriet wil bijstaan. Download hier het extra hoofdstuk. Download
Bekijk
Corona raakt ons op veel verschillende manieren. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop we nu afscheid nemen. Maar ook voor onze manier van rouwen. Leoniek van der Maarel is als psychologe gespecialiseerd in rouwverwerking. Ze vertelt wat de impact van de beperkende maatregelen kan hebben op het rouwen. Lees hier het artikel
Bekijk
De coronacrisis brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. Ook voor uitvaartverzorgers. Maximaal 30 personen bij een dienst, alleen telefonisch contact met de uitvaartverzorger, 1,5 meter afstand tussen de gasten. Geen handen schudden, geen dranken en geen nazit. Dit is een greep uit de belangrijkste maatregelen. Op dit moment. Want dit kan morgen of volgende week weer anders zijn. Uitvaartverzorger Rachelle van Kempen vertelt hoe zij omgaat met deze moeilijke en...
Bekijk
Manu Keirse: “Geef leven aan het sterven” “Rouw is een heel gamma van reacties op een ingrijpend verlies in ons leven”, vertelt klinisch psycholoog en rouwdeskundige Manu Keirse vanuit zijn studeerkamer in het Belgische plaatsje Leefdaal. “Dat kan verdriet, boosheid, fysieke pijn, verandering in eetgewoonte en werkgedrag zijn, maar het kan evenzeer opluchting en voldoening zijn. Het gaat om elk verlies, dus bijvoorbeeld ook om het verlies van gezondheid, verwachting,...
BekijkRouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.
