Wetenschappelijke Review over de effecten van de corona epidemie op rouw

De onderzoekers Tamara van Schaik , Marije Brouwer, Nico Knibbe, Hanneke Knibbe en Saskia Teunissen, allen verbonden aan het project Rouwen Tijdens Corona, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) publiceerden in OMEGA- Journal of Death and Dying van december 2022 het artikel ‘The Effect of the COVID-19 Pandemic on Grief Experiences of Bereaved Relatives: An Overview Review’.  

Daaruit blijkt dat de COVID-19-pandemie de rouwervaringen van nabestaanden heeft verstoord en de gebruikelijke manieren om met verlies om te gaan heeft veranderd. Om te begrijpen hoe nabestaanden verdriet hebben ervaren tijdens COVID-19 is een review uitgevoerd. Een overzicht van empirische gegevens over dit onderwerp ontbrak en daarom werden PubMed- en CINAHL-databases doorzocht op empirische studies gepubliceerd van 1 januari 2020 tot en met 31 december 2021. Op basis daarvan zijn 28 artikelen geïncludeerd. Daarop is een thematische, exploratieve analyse uitgevoerd waar verschillende thema’s uit naar voren kwamen: veranderde emotionele reacties, veranderingen in verdriet, het effect van afwezigheid tijdens laatste momenten, een gebrek aan betrokkenheid bij de zorgproces, de impact op gemeenschappen en sociale ondersteuningssystemen en de verandering van uitvaarten.

Meer over deze studie is hier te vinden.

Meer verhalen

Verhalen Deel je ervaringen over rouwen tijdens (en na) corona.

Corona heeft een enorme invloed op de beleving van de dood en van de periode erna. Ook als iemand niet overlijdt door corona. We proberen met het project ‘Rouwen Tijdens Corona’ nabestaanden te ondersteunen door ervaringen en suggesties te verzamelen en te daarna delen. Dat doen we onder andere met een vrij korte enquête. Heb jij ook iemand verloren tijdens corona? Deel dan je ervaringen, zo helpen we elkaar. Klik...

Bekijk
Verhalen Geen cake bij corona uitvaart. Maar wat wel?

Karin Kuijpers uit Veghel is bang corona te krijgen. Niet vreemd; want haar moeder heeft het. De koster is er aan gestorven. En zelf begraaft ze, als uitvaartverzorger, de doden. In de radiodocumentaire Geen cake gaat Jan Maarten Deurvorst langs bij enkele vrouwelijke uitvaartverzorgers en bij de dochters van Malie van Oss, die in maart overleed aan corona. Ze ondervinden allemaal hoe moeilijk het nu is om te rouwen of...

Bekijk
Verhalen Hartjesboom

Uden is een van de gemeentes in Brabant die hard getroffen is door het coronavirus. Om die mensen te herdenken en een plek te hebben om over de effecten van het virus te kunnen praten, is er een speciale boom geplant, de Hartjesboom. Volgens mede-initiatiefnemer en uitvaartbegeleider Paul van Weert moet het 'een plek worden om samen te komen en te praten over wat er gebeurd is'.  De Hartjesboom geeft...

Bekijk
Verhalen Als je geen afscheid kunt nemen

,,De belangrijkste tip? Hou je relaties in het hier en nu goed en heb intensief contact met elkaar, zodat je niet verrast wordt als je opeens afscheid moet nemen.’’ Barnevelder Nico Knibbe sprak de afgelopen maanden talloze mensen voor zijn project ‘Rouwen Tijdens Corona’. ,,Deze verhalen, vaak hartverscheurend, soms ook prachtig, moeten verteld worden.’’ Nico Knibbe, Hanneke Knibbe en filmmaakster Anne Christine Girardot hebben op allerlei manieren verhalen verzameld voor...

Bekijk
Verhalen Kees Veldboer van Ambulancewens overleden

In aflevering 25 van de podcastserie Doodnormaal vertelt Kees Veldboer van Stichting Ambulance Wens over hoe het in coronatijd mogelijk blijft om elkaar te ontmoeten, ook als beide partners ziek zijn. Dan zet de stichting alles op alles om toch nog een ontmoeting te regelen. Heel onverwacht overleed Kees op 26 juli 2021 en dat betekende dat op 2 augustus het werk van Stichting Ambulance Wens stil stond. Alle ambulances...

Bekijk
Verhalen Help de zorghelden bij rouw tijdens corona

Rouwen is een werkwoord.  Bekijk hier de tips over rouwen voor zorgverleners, gemaakt door 'Help de Helden'.   Flyer met tips  

Bekijk
Verhalen Rouw heeft geen eindpunt

Goed artikel van De Correspondent: 'Rouw heeft geen eindpunt. En dat is hoopvoller dan het klinkt' Lees het hier    

Bekijk
Verhalen Podcast met Winnie Bosch over het verlies van haar vader in coronatijd.

Praten over dood is praten over leven. In de podcastserie Doodnormaal praat Winny Bos van Doulawijzer wekelijks met gasten die in aanraking zijn gekomen zijn met de dood. Haar missie is om het levenseinde doodnormaal te maken. Nu de dood tijdens en na corona zo tastbaar is geworden, beleeft zij die missie misschien nog intenser. In aflevering 19 vertelt Winnie Bosch over het verlies van haar vader in coronatijd. Ze...

Bekijk

Rouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.