Zo maar, soms zonder dat je het verwacht, wordt je opeens weer herinnerd aan een dierbare die is overleden. Je hoort een lied, je ruikt iets, je leest iets of je ziet op de kalender dat je graag de verjaardag had willen vieren van degene die is overleden.
Feestdagen die geen feestdagen meer zijn, kunnen ineens zomaar over je heen vallen. Of, omdat je natuurlijk weet dat ze er aan komen, kunnen het bergen zijn waar je tegen opziet. Het kan je teruggooien naar de corona periode waarin je beperkt afscheid kon nemen, je letterlijk niet nabij kon zijn en de uitvaarten ingewikkeld waren.
Dan kan het helpen om je zo’n dag niet zomaar te laten overkomen. Bewust stilstaan, ook al is het maar heel even, doet recht aan het verlies én aan je eigen gevoel. Tip is om juist op zo’n dag extra goed voor jezelf te zorgen. Bedenk iets kleins, bij voorkeur iets heel concreets. Koop voor jezelf bijvoorbeeld een bosje bloemen van het ‘merk’ dat degene die hebt verloren altijd graag op vaas had staan. Of neem even ruimte voor een traktatie voor jezelf. Bijvoorbeeld iets dat je zelf graag eet of drinkt.
Zo sta je stil bij het verlies, geef je het moment – hoe vreemd het misschien ook klinkt – een plekje en kun je met meer moed de toekomst in. En gewoon de dingen doen die de dag van je vraagt.
Daarbij is gezelschap, of bij elkaar komen, niet altijd nodig. Corona hoeft hierbij dus geen zand in de wielen te strooien. Het gaat immers om kleine dingen, op een manier waarmee je jezelf waardeert en je het ‘gedenken’ concreet maakt.
Persoonlijk vind ik toch het prettig om zulke momenten te delen. Zelf sta ik al een aantal jaren met een vriend een moment stil bij de verjaardag van onze overleden moeders. Zijn moeder werd ouder en overleed later. Soms gaan we naar hun graf. Vaak kopen we gebak en doen we een kop koffie. Voor ons een helend ritueel.
Net over de grens, in de evangelisch-katholieke Sint Nicolaas-Stadskerk in Aken (Duitsland), staat een indrukwekkende corona gedenkplek. Bezoekers kunnen hier (voorlopig tot eind juni 2022) de hele dag terecht, en kunnen – voor wie wil- een boodschap achterlaten en deze toevoegen aan een opgestelde installatie. De installatie is eenvoudig van materiaal en zeer ingetogen belicht en opgesteld. Bedenkster is kunstenares Vera Sous, zelf woonachtig en werkend in Aken. De titel...
Bekijk
Iedereen kent natuurlijk het plakje gele cake na afloop van veel begrafenissen. Toch is er een lange en uitgebreide traditie van eten rond het afscheid. Troosteten en -drinken kunnen soms het leed verzachten en dat hoeft niet te bijten met de corona richtlijnen. Toch is niet de cake, maar de krakeling eigenlijk de meest bekende begrafeniskoek. We kennen deze koek nog steeds als gewoon koekje of als zoutje. De krakeling...
Bekijk
Een idee binnen maar ook voor buiten coronatijd. In de provincie Groningen bestaat vanouds de traditie van grafgedichten. Persoonlijke gedichten die vaak op de achterkant van de grafstenen zijn aangebracht. Deze traditie is oud en bijzonder. In andere delen van het land zie je dit veel minder. Een persoonlijk gedicht kan enorm troostrijk zijn. Het geeft ook een kans om de overledenen meer extra typeren. Het benutten van de achterkant...
Bekijk
Zo maar, soms zonder dat je het verwacht, wordt je opeens weer herinnerd aan een dierbare die is overleden. Je hoort een lied, je ruikt iets, je leest iets of je ziet op de kalender dat je graag de verjaardag had willen vieren van degene die is overleden. Feestdagen die geen feestdagen meer zijn, kunnen ineens zomaar over je heen vallen. Of, omdat je natuurlijk weet dat ze er aan...
Bekijk
Historicus Kees Heitink: ‘Breng voorafgaand aan de uitvaart bloemen naar het graf. Zo kun je degenen die nu door Corona niet bij de graflegging aanwezig mogen zijn toch betrekken bij de uitvaart. Dan kan iedereen toch zijn aanhankelijkheid en medeleven betonen’. Betrokkenen zouden bijvoorbeeld op de dag van de begrafenis (bijvoorbeeld 1-2 uur van tevoren) bij het graf een bloem kunnen afgeven. Een vrijwilliger kan dan vast bij het graf...
Bekijk
Historicus Kees Heitink: ‘In deze Corona tijd ben je als familie voor je het weet de regie over de uitvaart kwijt. Het kan helend werken om proactief te zijn, bijvoorbeeld door zelf de plek van het graf te bepalen.’ Hoe doe je dat? Heitink geeft tips. Ook met Corona en alle beperkingen kunnen nabestaanden de regie in handen nemen bij het vaststellen van de plek van begraven op het moment...
Bekijk
Het bezoeken van de laatste rustplaats kan helpen bij het rouwen. Veel nabestaanden onderhouden die plek goed en komen er regelmatig. Met name bij bijzondere momenten in hun leven. Prettig is dat je zo niet in de problemen komt met de corona regels. Zo’n graf wordt dan soms ook extra versierd, bijvoorbeeld met verse chrysanten. Chrysanten staan traditioneel symbool voor de dood en worden met name rond de periode van...
Bekijk
Het neerleggen, neerzetten of ophangen van een graftrommel op of bij het graf is een 19 e eeuws gebruik. Het geeft de gelegenheid om persoonlijke herinneringen en aandenkens bij het graf te leggen. De graftrommel is weersbestendig en de inhoud kan naar wens gewijzigd worden. De graftrommel kan ook weer weg na verloop van tijd. Ouderwetse graftrommels zijn van metaal of zink. Ze worden met een glasplaat afgesloten. Oudtijds werden...
BekijkRouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.
