Zo maar, soms zonder dat je het verwacht, wordt je opeens weer herinnerd aan een dierbare die is overleden. Je hoort een lied, je ruikt iets, je leest iets of je ziet op de kalender dat je graag de verjaardag had willen vieren van degene die is overleden.
Feestdagen die geen feestdagen meer zijn, kunnen ineens zomaar over je heen vallen. Of, omdat je natuurlijk weet dat ze er aan komen, kunnen het bergen zijn waar je tegen opziet. Het kan je teruggooien naar de corona periode waarin je beperkt afscheid kon nemen, je letterlijk niet nabij kon zijn en de uitvaarten ingewikkeld waren.
Dan kan het helpen om je zo’n dag niet zomaar te laten overkomen. Bewust stilstaan, ook al is het maar heel even, doet recht aan het verlies én aan je eigen gevoel. Tip is om juist op zo’n dag extra goed voor jezelf te zorgen. Bedenk iets kleins, bij voorkeur iets heel concreets. Koop voor jezelf bijvoorbeeld een bosje bloemen van het ‘merk’ dat degene die hebt verloren altijd graag op vaas had staan. Of neem even ruimte voor een traktatie voor jezelf. Bijvoorbeeld iets dat je zelf graag eet of drinkt.
Zo sta je stil bij het verlies, geef je het moment – hoe vreemd het misschien ook klinkt – een plekje en kun je met meer moed de toekomst in. En gewoon de dingen doen die de dag van je vraagt.
Daarbij is gezelschap, of bij elkaar komen, niet altijd nodig. Corona hoeft hierbij dus geen zand in de wielen te strooien. Het gaat immers om kleine dingen, op een manier waarmee je jezelf waardeert en je het ‘gedenken’ concreet maakt.
Persoonlijk vind ik toch het prettig om zulke momenten te delen. Zelf sta ik al een aantal jaren met een vriend een moment stil bij de verjaardag van onze overleden moeders. Zijn moeder werd ouder en overleed later. Soms gaan we naar hun graf. Vaak kopen we gebak en doen we een kop koffie. Voor ons een helend ritueel.
Misschien is deze kerst de eerste zonder je tijdens corona verloren naaste. Voor het eerst zijn er pakjes onder de kerstboom zonder dat hij of zij er bij is. Wat is het dan een mooie gedachte om degene die je verloren bent hier toch bij te betrekken. Dat kan door voor de fysiek afwezige toch een pakje te kopen en mét naam er op onder de boom te leggen. Net...
Bekijk
Op de Bennekomse begraafplaats was onlangs wel een heel bijzondere rouwstoet te zien: iedereen had een koptelefoon op. Monuta Hofrust kreeg het verzoek een uitvaart te verzorgen voor een familie waarvan enkele leden in de risicogroep voor Covid-19 vielen. Ieder risico op besmetting moest dus voorkomen worden. Ook wilden de nabestaanden graag de plechtigheid rond het graf houden. De beheerder gaf toestemming mits de 1,5 meter gerespecteerd zou worden. De...
Bekijk
Een idee binnen maar ook voor buiten coronatijd. In de provincie Groningen bestaat vanouds de traditie van grafgedichten. Persoonlijke gedichten die vaak op de achterkant van de grafstenen zijn aangebracht. Deze traditie is oud en bijzonder. In andere delen van het land zie je dit veel minder. Een persoonlijk gedicht kan enorm troostrijk zijn. Het geeft ook een kans om de overledenen meer extra typeren. Het benutten van de achterkant...
Bekijk
Een persoonlijk grafmonument helpt bij rouwverwerking. Zeker als u zelf door Corona in beperking bent en naar nabijheid verlangt. Dat monument kan ook bij U thuis zijn. Bijvoorbeeld door een rouwbord. Rouwborden, vaak een houten paneel met namen, symboliek en prachtige familiewapens zijn soms nog in oude kerken te vinden. Op deze manier wordt de overledene niet vergeten. U kunt een rouwbord voor uw dierbare(n) laten maken. Er is ongetwijfeld...
Bekijk
Historicus Kees Heitink: ‘Ga vast kijken op het kerkhof. Ook in deze Corona tijd mag dat gewoon. Dat helpt!’ Als de plek van begraven bekend is kunt U die van te voren bekijken. Dat kan, met in achtneming van de RIVM beperkingen en dus de 1,5 meter, ieder moment van de dag. Hier tijd voor nemen geeft u, ondanks alle dingen die niet mogen, het gevoel van regie en betrokkenheid....
Bekijk
Historicus Kees Heitink: ‘Dicht het graf wat later, dat kan in deze Corona tijd helpen het begraven af te maken’. Bespreek met uw uitvaartleider of U handmatig met twee aangewezen familieleden het graf mag (helpen) dichten, bijvoorbeeld een uur na de begraving. Dit kan prima, met omzeiling van de beperkingen. Die twee personen vertegenwoordigen dan de familie. Dit maakt het begraven ‘af’ en kan helpen bij het gevoel dat U...
Bekijk
Net over de grens, in de evangelisch-katholieke Sint Nicolaas-Stadskerk in Aken (Duitsland), staat een indrukwekkende corona gedenkplek. Bezoekers kunnen hier (voorlopig tot eind juni 2022) de hele dag terecht, en kunnen – voor wie wil- een boodschap achterlaten en deze toevoegen aan een opgestelde installatie. De installatie is eenvoudig van materiaal en zeer ingetogen belicht en opgesteld. Bedenkster is kunstenares Vera Sous, zelf woonachtig en werkend in Aken. De titel...
Bekijk
Grafstenen die bedoeld zijn als permanente grafbedekking worden vaak besteld via de uitvaartondernemer. Hij/zij heeft hiervoor contacten, is op de hoogte van de eisen en regels van de betrokken gemeente (hoogte/ kosten) en neemt makkelijk initiatief in een wereld die een nabestaande eigenlijk niet kent. Het loont de moeite om juist hier goed na te denken en rond te kijken wat u wel of niet wilt. Heel bewust meegaan in...
BekijkRouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.
